Nguyễn Hoàng trong ký ức

  NGUYỄN HOÀNG TRONG KÝ ỨC

"Kính dâng hương hồn 

Thầy Phan Phụng Thạch- Thầy Trần văn Lữ"

                                      

                                                

 Lê Thị Lan ( trái ) và Liên Hưng ở BL.

     Bảo Lộc chiều xuống chầm chậm,ngồi trước hiên nhà tôi bâng khuâng buồn nhớ một thời đã qua.Một thời với Nguyễn Hoàng-thời áo trắng rợp bóng sân trường.Một  nỗi  đau xé lòng khi nhìn lại Quảng Trị thân thương-đất khô cằn sỏi đá,gió lào hắt vào mặt với những cơn nắng  trưa hè, với sự đổ nát do bom  đạn mà mấy mươi  năm  qua Quảng Trị  của tôi đã bị vùi lấp.Sự mất mát lớn lao,sự chịu đựng mưa nắng đã làm cho con người Quảng Tri hao mòn theo năm tháng nhưng linh hồn người học trò Nguyễn Hoàng- Quảng Trị  luôn  hướng về trường xưa,về mảnh đất nuôi lớn tình người,về dòng sông Thạch Hãn êm đềm trôi  xua  đi những đau thương  mất mát để đem  lại hồn sống cho con người Quảng Trị.

CHS NH và nhóm thân hữu ở BL tham quan thác Dambri 30-04-2010

      Tôi vẫn thường nhớ cái thời đi học-thiếu trường thiếu lớp của trường Trung học Nguyễn Hoàng Quảng Trị sau mùa hè đỏ lửa 1972.Tháng 4 năm 1972 chú Lợi của tôi cùng đàn cháu hiếu học đã chọn được một chỗ ở trong trại tạm cư Non Nước Đà Nẵng.

Nơi đây Trường Trung Học Nguyễn Hoàng cũng được dựng lên những lớp học bằng gỗ ván,xung quanh thường ngày đón gió biển thổi vào.Bờ biển thật thơ mộng cho đám học trò trong trại tỵ nạn ngày hai buổi ôm cặp tới trường vẫn tìm thấy cái dễ thương của thời mới lớn sống trong cảnh nhà tan cửa mất của dân tình Quảng Trị.

       Năm học 72-73 tôi tiếp tục theo học Trường Nguyễn Hoàng đặt tại trại 5 Non nước Đà Nẵng.Ba chị em chúng tôi (Lan- Ánh -Trung) sống với chú Lợi trong một căn nhà của Trại Tạm cư-Trại 5.Chúng tôi ở chung căn với thầy Thạch cùng với mẹ già.Nhà ở gần bãi biển nên mỗi lúc sáng sớm hay mỗi đêm trăng về tôi thường đứng trước hiên nhà nhìn ra bải biển mà nhớ về quê hương.Những tháng ngày xa Quảng Trị thân thương,xa mái trường Nguyễn Hoàng yêu dấu,trong tôi luôn nhớ về và mơ ước Nguyễn Hoàng của ngày xưa sớm trở lại.

CHS NH và nhóm thân hữu ở BL tham quan thác Dambri 30-04-2010

        Nhắc đến những ngày sống ở trại 5 Non nước tôi không thể quên được những ngày cũng là Nguyễn Hoàng trong kí ức.Năm học lớp 11 tôi được gặp lại Thầy cô cũ và bạn bè chung dưới mái trường tỵ nạn.Lớp hoc hai con mắt và nhiều lổ tai.Thầy của các lớp cứ thao thao bất tuyệt,học trò ghi ghi chép chép.tai này nghe tai kia bỏ ra ngoài vì trường lớp sát kề nhau với những tấm vách ván ngăn nữa chừng.Thế mà bọn học trò NH vẫn ham mê say sưa học tập,vẫn ca hát hồn nhiên bên những tấm lòng thầy cô thương yêu dìu dắt.

Trong đời học sinh tôi vân không quên những ngày đi học tay xách cặp tay mang ghế ngồi mà lòng vẫn thanh thản ngây thơ đến trường,không biết buồn vì mình là hoc sinh

Nguyễn Hoàng Quảng Trị.

         Năm đó Ba tôi làm việc ở Đà Nẵng nên cả gia đình sống ở đó và chị em tôi phải theo học Trường Phan Chu Trinh.Mặc dù hoc sinh NH được xếp lớp học ở PCT nhưng tôi vẫn xin theo chú Lợi về học đúng trường với thầy cô của mình- Cái nhen nhúm tình cảm không lìa xa Nguyễn Hoàng trong tôi như ràng buộc một thiêng liêng trong đời. Đêm về tôi thường nghĩ và nuối tiếc ,sự chờ đợi và mơ ước của tuổi thơ ngày ấy hy vọng mình sẽ trở về ngay trên mảnh đất Nguyên Hoàng.Về lại cùng những dấu chân son của một thời vang bóng,của những tình yêu vụng dại….’’Dư âm cũ vẫn mãi hương tình mông’’   ‘’Một chút tình dậy lên cơn sóng nhỏ….bỗng mênh mông như biển lớn lao xao’’

          Ơi Nguyễn Hoàng những buổi sáng mùa Xuân!

          Nguyễn Hoàng một thời mắt môi tuổi ngọc…

          ….Rồi năm tháng qua đi…người dân Quảng Trị phải rẽ theo mạch sống của đời người-Người về Quảng Trị, kẻ đến Cam Ranh; người đi Bình tuy, Ninh Thuận…Ôi dân Quảng Trị của tôi đáng thương quá!

          Năm đó các thầy thường đến nhà tôi chơi với chú Lợi và thầy Thạch.Những buổi liên hoan ca hát,đêm Noel đầm ấm các chị em tôi và các thầy cùng chú tôi ăn uống chuyện trò và hát cho nhau nghe với chiếc đàn thùng Guitar trong ánh sáng của những ngon đền dầu. Bên ngoài sóng xô ào ạt, gió cứ đưa những tình khúc vang vang với đất trời. Mái tóc bạc phơ của thầy Lữ với cặp kính cận ngồi suy tư ngẫm nghĩ rồi tay đặt bút làm thơ sau khi hát bài ‘’Tống Biệt’’. Thầy Thạch thương đám học trò cứ chạy qua chạy lại ngắm ngắm và chụp hình và yêu cầu bài hát, chị em tôi ngây thơ ca hát những khúc tình ca mà vô tình không biết đã làm chạnh lòng các thầy tôi lúc ấy.

           Bài thơ ‘’Con đường áo lụa’’ được thầy Cao Hữu Điền phổ nhạc đã đến trong đêm 30 tết. Giọng hát tập tểnh nốt đúng nốt sai của tôi cuối cùng cũng làm thầy Thạch vui sau cả giờ được thầy tập hát. Những ngày ấy thầy Lữ đêm về thường đến ở lại với chú Lợi và thầy Thạch, tay luôn ôm mấy xấp bài đem theo. Dưới ngọn đèn dầu ngồi chấm bài, tôi nghỉ thầy của tôi yêu nghề quá!

Góc hồ bên phố Bảo Lộc.

            Những ngày xuân vội qua…..vào đêm mồng sáu tết thầy Thạch trở bệnh, gia đình phải đưa thầy vào Bệnh Viện Việt Đức ở Đà Nẵng.Trong nhà vắng bóng thầy. Mấy đứa học trò của thầy ngày nào cũng buồn như thiếu vắng bóng người thân. Chiều chiều thầy Dinh, thầy Thảo, thầy Lữ ghé qua nhà mặt buồn rười rượi. Những buổi sáng ở bệnh viện thầy gửi tin tức về gia đình bằng những nét bút ngoằn nghèo yếu ớt. Tôi thầm hỏi; "Thầy bệnh gì? sao thầy không nói nỗi? Sao thầy phải chuyền máu nhiều như thế? Và một buổi chiều-người thân cho biết thầy bị vỡ hồng huyết cầu; không tiếp máu vào cơ thể được nữa. Chúng tôi buồn thẫn thờ suốt cả buổi chiều. Lòng miên man thương thầy những giây phút cuối đời. Đêm về trong nhà quạnh quẻ. Cây đèn dầu tỏa ánh sáng buồn thiu, chúng tôi ra trước hiên nhà nhìn ra mặt biển, nghe sóng xô bờ mà nghỉ nơi chốn tha phương này có người con Quãng Trị; người thầy Nguyễn Hoàng sắp sửa đi xa……

             Rồi một buổi sáng sớm rất sớm, lúc mọi người đang còn yên giấc ngũ thì bỗng nghe tiếng thầy Lữ ngoài cửa’’ Lợi ơi! Thạch hấp hối’’ , Tôi là người bật dậy đầu tiên ra mở cửa. Thầy Lữ quá xúc động ôm mặt khóc. Tôi bàng hoàng…..thầy tôi….thầy tôi…..chết…. hay sao.! Nước mắt đã tuôn xuống không ngừng…….cái cảm giác mất mát quá lớn….Cả tôi và thầy Lữ không nói được tiếng nào.

              Sau tin sét đánh ấy cả nhà đều thức dậy;  người thì qua bệnh viện, người thì lo dọn dep để chuẩn bị đem thầy về…

              Từ xa có tiếng xe của bệnh viện chạy về hướng nhà tôi. Đúng rồi! thầy tôi đã về…thầy ơi! Thầy đã về trong sự ra đi…….xe mở cửa, thầy nằm trên chiếc băng ca phủ kín một màu trắng tang tóc.Tôi òa khóc như trẻ thơ mất mẹ….thầy ơi! em quá xúc động. Bây giờ nước mắt vẫn không ngừng với những nét chữ này gửi tới hương hồn thầy.!

              Tối hôm đó cả nhà lo việc tẩm liêm thầy. Chị em tôi đứng bên quan tài cắt mấy hột nút áo, xếp đồ đem theo cho thầy. Khuôn mặt thầy vẫn thản nhiên nằm ngủ hiền hòa dưới lớp cát phủ kín thầy tôi.Tôi đặt những chiếc áo vào quan tài và tay bốc một ít cát rải nhẹ phía dưới đôi chân đang nằm duổi thật đáng thương của thầy. Một đời người đã qua; một hình hài trở về với cát bụi.Thầy tôi nằm lặng lẽ không biết buồn đau; không biết xót thương, tiếng khóc đơn điệu của người mẹ già bên cạnh khóc con.; không biết những đứa học trò này đang khóc không thành tiếng; đang đau buốt tận cỏi lòng bên quan tài. Thầy Lữ cùng với chúng tôi ngậm ngùi không ai nói với ai tiếng nào. Đêm xuống dần; từng nén hương được đốt lên cho thầy thêm ấm áp; ngoài xa tiếng sóng biển cứ gầm lên như gào thét, như muốn xâu xé cả cõi lòng những người thân còn ở lại chốn trần gian.

               Trong những ngày tang lễ chị Thương và chúng tôi phụ lo công việc nấu cơm cúng, học sinh có một số ở lại qua đêm cùng với thầy Lữ, thầy Mẫn; thầy Hà…..cho nên nhà đỡ đi phần nào  cô quạnh lúc buồn đau.

               Sau vài hôm Giáo sư và Học sinh Nguyễn Hoàng toàn trường tiễn đưa thầy đến nơi an nghỉ,  vào một buổi sáng mùa xuân, tiết trời ấm áp, trên đồi cát trắng Non Nước, thường ngày vẫn nghe sóng biển vỗ về.Tôi theo đoàn người trong đám tang tiễn chân thầy, lòng vẫn buồn, nhưng tìm thấy được niềm vui cuối đời của thầy là những người thân, người bạn,học trò đang bên thầy những giây phút sau cuối của đời người mà không dể ai cũng có được.

                Sau khi thầy nằm yên dưới lòng đất,mọi người tản mác ra về. Dưới chân mộ, thầy Lữ mở máy Cassette.Tiếng hát ai đã vang lên theo tiếng Saxo Trần Vĩnh với sự thu băng tài tình của thầy Thạch.Tôi nghe như thầy đang về….thưởng thức lại khúc tình ca hôm nào.

                                                           *******

Mùa hè năm 1973, gia đình tôi theo đoàn di dân Cha Ái vào Quảng Thuận. Năm Học 73-74 , tôi theo hoc lớp 12 trường Trung Học Quảng Đức.Thời gian vẫn thầm lặng trôi bên dòng đời nuối tiếc-xa thầy, xa bạn, xa NH thân yêu thật sự…..Một hôm đang ngồi ăn trưa nhà tôi nhận được bức điện tín’’Trần văn Lữ từ trần ngày 5 tháng 4’’. Thật sự là tôi không tưởng tượng nỗi…..Tôi vừa đọc tập thơ thầy gửi tặng tuần trước cùng với lá thư trong tâm trạng đơn độc của thầy bên bờ biển xa xôi.’’Thầy Thạch đi, chú Lợi đi, các em đi làm Hoa Hướng Dương hay Hoa cô Đơn càng thêm vàng võ…’’Tôi đã đọc nhiều lần lá thư thầy gửi thăm chị em tôi và không khỏi xót xa một người thầy’’chưa già mà tóc bạc’’như thầy Thạch đã nói.Hai người thầy kính yêu của chúng tôi đã ra đi trong một khoảng cách thời gian quá ngắn ngủi trong vòng một năm. Chú Lợi tôi nghe tin liền mua vé máy bay ra Đà Nẵng ngay. Còn lại mấy đứa cháu, mấy đứa học trò của thầy ngậm ngùi khóc thương thầy bạc mệnh.

Ngôi mộ thầy, cũng được nằm cạnh mộ thầy Thạch, trên đồi cát trắng Non Nước mà ngày nào thầy đã nói; "khi nào tao chết hãy chôn tao bên mộ Thạch nghe Lợi’’

Và khi thầy Thạch mất thầy đã đọc cho tôi nghe mấy câu thơ ‘’Bên quan tài bạn’’

                                 Gió bay bay mãi đi tìm

                         Thạch đi đi biệt như chim tách đàn

                                Còn đâu giây phút liên hoan

                         Yêu đời nghe hát dư vang đêm nào

                                                      (   Trần văn Lãng Tử ) 
Cũng mùa xuân năm đó thầy gởi cho chị em tôi bút tích của thầy Thạch mà bây giờ tôi xin ghi lại theo trí nhớ.

                                      Em bỏ đi như loài chim én lạ

                                      Hoa thôi vàng và lá cũng thôi xanh

                                      Còn bao giờ em trở về qua đó

                                      Mắt u hoài đi giữa nắng vàng hanh

                                 ….Mùa thu ấy đã trôi về phương lạ

                                      Em đi rồi con phố nhỏ bơ vơ

                                     Ta lang thang trên lối mòn sỏi đá

                                      Chân vô tình đứng giữa cõi hoang sơ

                                …..Một lần thôi cũng ngàn năm thương nhớ

                                      Em bây giờ còn xa vắng như xưa. 

Phan Phụng Thạch 

( trích trong Những bài thơ tình tuổi 30)

                                             

                                          CON ĐƯỜNG ÁO  LỤA

                                   Ta trở lại con đường xưa áo lụa

                                   Hàng cây cao đứng đợi các em về

                                   Các em không về cây buồn lá úa

                                   Ta cũng buồn đi giữa nắng lê thê

                                   Một chuyến đò ngang qua về Thừa Phủ

                                   Còn chở tình bên nớ tới bên tê

                                   Ta mỗi bước càng thêm dài nỗi nhớ

                                   Những chiều mưa nắng sớm các em về

                                  Từ bên ni nhìn qua Thành nội

                                  Phượng đã tàn rụng xuống buổi đầu thu

                                  Làm sao quên những ngày qua bóng tối

                                  ……………………………………….

                                                                       Phan Phụng Thạch

                                                                        ( Lưu bút mùa Hạ )

          Dòng đời mãi trôi….ba mươi mấy năm qua rồi chúng tôi đã trưởng thành,đã lớn trong tình Nguyễn Hoàng trong lòng người Quảng Trị. Mỗi một ai nhắc đến Nguyễn Hoàng là nhắc đến Quảng trị, gợi nhớ đến dòng sông Thạch Hãn. Những đứa con của Nguyễn Hoàng vẫn không bao giờ quên đi cái nôi đầu đời của mình. Dòng sông Thạch Hãn muôn đời không biết nói nhưng biết đợi chờ. Đất trời Quảng Trị luôn gay gắt, luôn buốt giá, nhưng luôn có hơi thở mát mẻ trưa hè và ngọn lửa bốc cháy, mãi làm ấm lòng người Quảng Trị những ngày đông rét mướt. Những người thầy của Nguyễn Hoàng vẫn muôn đời đáng yêu đáng kính trong lòng học sinh của Trường TRUNG HỌC NGUYỄN HOÀNG QUẢNG TRỊ.

                                                                                     

Chùa Bát Nhã ở Bảo Lộc 

Mùa hè 2008-Viết sau những ngày trở lại  Quảng Trị.

 Lê Thị Lan