Một khía cạnh ... của Nguyễn Trình - L.Hóa

MỘT KHÍA CẠNH TÌNH THƠ CỦA NGUYỄN TRÌNH

Lê Hoá

Nguyễn Trình là một trong những học sinh xuất sắc nhất của trường Trung học Triệu Phong 50 năm về trước. Sớm mồ côi cha, hai chị em Trình sống với người mẹ hiền từ thuở bé thơ bên luống cải, vườn rau. Từ nhỏ, Trình rất thông minh, ham đọc sách và có bộ nhớ rất tốt. Anh sớm thành đạt trên con đường học vấn, và cũng sớm yêu thích thơ ca. Từ yêu thơ, anh nảy nở tình yêu học trò lúc còn học lớp Đệ Thất (lớp 6 bây giờ):

+ Tình đầu thơ ngây nhưng tha thiết và lãng mạn:

Thuở ấy hoa xoan rụng ngập đường

Em đi trong nắng thoảng mùi hương

Ta về xé sách làm thơ cuội

Ngày tháng đong đầy, thương với thương.

Hoặc :

Thuở ấy hạ hồng hôn má em

Phượng rơi đỏ thắm ở bên thềm

Em hong tóc nắng trong chiều vắng

Ta bước mơ màng qua bao đêm!

(Góp nhặt tình đời- Bâng khuâng tuổi học trò)

Chất học trò trong thơ của Trình toả sáng cả một vùng trời thơ ấu:

Vào thu . . . tìm dấu chân em

Sân trường vừa khép còn in dấu giày

Bao nàng nho nhỏ áo bay

Bóng em mờ mịt lưu đày thân tôi.

(Triệu Phong 1961)

Những chút tình thơ dại ban đầu ấy cứ dần dà lớn lên trong anh, khiến anh bao đêm phải ngẩn ngơ, mơ tưởng:

Có phải tên nàng là Toan,

Có phải tên nàng là Đa mang?

Sao ta ngớ ngẩn mang thương nhớ

Ngớ ngẩn từng đêm dệt mộng vàng!

Yêu nàng nhưng chỉ nói bằng thơ, không dám qua bên kia đường để gặp người mình thầm yêu trộm nhớ, phải nhờ con chim sâu trắng làm cầu nối đôi tim hồng:

Hoa xoan thuở ấy ta viết tiếp

Xin tặng cô em bên kia đường

Xin chim sâu trắng mang dùm tới

Nỗi lòng thương nhớ, nhớ vấn vương.

Rơi vào vòng xoáy tình yêu, anh thấy lòng như tê dại:

Em đứng, em đi, em giết ta

Em đẩy ta trôi kiếp ta bà

Ô hay xuân thắm sao màu tím

Lo Toan chi lắm, đời có ta!

Và anh thấy hụt hẩng khi người yêu vội bước qua cầu:

Em chợt đến, chợt đi như cơn lốc

Ta ngập ngừng chẳng biết bước về đâu

Chỉ bây giờ mùa xuân cây nẩy lộc

Xót thương ai lầm lỡ bước qua cầu!

Anh thấy như vũ trụ đang cùng anh chuyển hoá để con tim cất cao tiếng hát ngất ngưởng với trời trăng:

Ta thương em không địa ngục, chẳng thiên đường

Vì vũ trụ cùng ta đang chuyển hoá

Cho tiếng hát trong tim ta lồng lộng

Em yêu ơi, ngất ngưởng với trời trăng!

Người yêu đi rồi, anh đau buồn trở về sống với những kỷ niệm yêu của thời dĩ vãng:

Ta muốn tìm một vì sao đã mất

Của khung trời hò hẹn ngày xưa

Ta muốn đến một phương trời cô tịch

Động Hoa vàng tìm giấc ngủ triền miên.

Đêm vần vũ gió vang gieo lời ngọc

Đêm thở dài, ai mòn mõi chờ ai

Đêm ngày xưa em vang vọng gót hài

Đêm trầm lắng, đêm âm thầm bật khóc.

(Góp nhặt tình đời)

+ Trình yêu quê hương da diết khi không được sống ở nơi chôn nhau cắt rốn.

Dù ở đâu, đất nước Triệu phong, chợ Sãi vẫn là niềm thương, nỗi nhớ khôn nguôi:

Khi gió nam về, qua phố Châu

Khi chiều hạ trắng phủ mái đầu

Thương về chợ Sãi buồn trong nắng

Ta nhớ ngày đi bên nương dâu.

Hay:

Cuối nẻo hương xa một độ về

Nghe đâu màu nhớ, nhớ hương quê

Hai vai hành lý ta thu gọn

Kể cả buồn đau kiếp u mê.

Trong tình thơ Nguyễn Trình, ta thấy tình yêu quê hương, tình thầy trò, bạn bè thân thương luôn hoà quyện vào nhau , sâu lắng và da diết:

Quê xa ấy, Quảng Trị ơi chắc rét lắm!

Chiều 30 bên vợ hiền đằm thắm

Bên cháu con rộn rã tiếng cười

Sao hồn ta bâng khuâng chơi vơi?

Đâu mạ cha, đâu họ hàng tổ mộ

Đâu bạn bè trường lớp với thầy cô?!

......................

Cho ta gởi yêu thương từng xóm từng làng

Từng mái rạ bờ ao ngày thơ ấu ...

+ Nguyễn Trình rất chung thuỷ với bạn bè, thể hiện trong thơ và trong cuộc sống thực; dù hoàn cảnh nào, với anh, tình bạn luôn cao cả, tuyệt vời. Ta hãy lằng nghe những lời tâm sự đầy nước mắt anh khóc cho một người bạn xấu số:

Ai hát đó đêm khuya buồn quá

Ta nhớ mi, nhớ quá Hiệp ơi!

Trăng đêm nay, trăng tàn bóng xế

Đêm tàn chưa, mi có trở về?

Ta ngồi đây, vắng mi ta hoang phế

Hồn mê man run rẩy đêm đêm.

Ta là ta, là tàu không bến

Bao con tàu đưa những đứa như mi!

......

Mi đã yên bây giờ không huyệt mộ

Ta một đời tha thiết đời mi

Ta lạnh lắm, Hiệp ơi mưa đã đổ

Trên đỉnh sầu lệ nhỏ liên miên.

Trải qua những chao đảo của cuộc đời, Trình vẫn trụ vững để tồn tại. Anh không ngại những thách thức nghiệt ngã trong cuộc sống, anh đấu tranh để vượt qua số phận. Những lúc gay cấn nhất thì những vần thơ rắn rỏi được cất lên:

Tuổi 40 bao lần thách đố

Trước vô minh và trước thánh thần

Ta vẫn thế, cũng như ta, thánh thần vẫn thế

Cuộc đời kia, vẫn thế ... say tỉnh reo hò.

Đến tuổi 60 anh sống nhiều cho kỷ niệm về tình yêu buổi đầu đời.Anh ray rứt, tha thiết hơn khi trở về quê nhà, gặp lại người yêu thuở học trò thơ dại, những kỷ niệm xưa tràn về trong ký ức:

Em có nghe màu kỷ niệm thời gian

Em có thương những kẻ cơ hàn

Đang kiếm sống bên sông ngày ấy?

Gặp lại em, 60 tuổi hồn ta sống dậy

Tuổi học trò, cành hoa cải trao nhau

Đã gặp nhau không gương lược, cơi trầu

Một bông cải, nhận đi em về xứ lạ!

+ Trình là người con rất hiếu thảo. Lòng hiếu thảo ấy được thể hiện đậm nét trong tình thơ anh. Mùa Vu lan đến, ở phương xa anh thương nhớ Mẹ hiền, lòng xót xa, quặn thắt; và anh hiểu Mẹ anh giờ này cũng đang mòn mõi ngóng trông con:

Tháng bảy

Con không về thăm Mẹ

Trăng Vu lan xa xót một đời con

Nơi quê xa Mẹ đợi trên lối mòn

Nhà vắng, chợ chiều lòng héo hon thương nhớ!

Nỗi thương xót đối với người cha đã mất lúc chưa thấy mặt con trai cũng khiến anh suốt đời trăn trở xót thương, nhất là khi nghĩ đến thân phận mình lưu lạc tha phương trên đường đời nghiệt ngã.

Nhìn chung, hành lang thơ tình của anh có một không gian cao rộng, ở đó toả ra những cơn gió vi vu với những con suối rì rào chảy qua bao thác ghềnh để xẻ chia với ai những yêu thương, những bất hạnh; và rồi trăm sông cũng trở về với biển cả mênh mông.

Sáu mươi tuổi là về với đất,

Đất Quảng Trị có chờ ta không nhỉ

Xin chờ ta, không xa lắm trở về

Vì, Sãi ơi, còn muối mặn tình quê

Và Bồ bản còn hương nồng họ tộc

Thơ ta ơi, đừng làm ta khóc

Ly rượu Đời, chia xẻ cùng ta!

Ôi, Nguyễn Trình, một bạn đồng môn Triệu Phong xưa của chúng ta đang chiến đấu với số phận nghiệt ngã bởi chiến tranh và nghịch cảnh, nhưng tôi tin rằng anh không bao giờ gục ngã trước số phận vì chính tình yêu là chất liệu sống trong thơ anh, giúp anh vượt lên tất cả, cả căn bệnh hiểm nghèo. Tôi tin rằng với tình thơ lai láng ấy của một tài năng đang tiềm ẩn trong anh, anh sẽ chiến thắng, trước nhất là căn bệnh ung thư quái ác ... để hát lên những khúc thơ vang dội cho đời:

Cha nằm xuống máu hoà trong đất

Và trong con run rẩy vạn tế bào

Cây đã lớn, máu cha ươm trĩu trái

Nhưng đời con ngày tháng quá xanh xao!

.......

Một nén nhang con trở về cố quận

Ba mươi năm lưu lạc ở quê người

Xin nhận lấy đứa con chưa biết mặt

Mà nửa đời đón lấy những gian truân.

(Thưa cha)

Trích: “ Góp nhặt tình đời” và “ Ngàn thương đường về Lục bát” của Nguyễn Trình - Lê Toan)

LÊ HOÁ